Inleiding
Het is nu, op deze onstuimige dag, haast niet voor te stellen, maar twee weken geleden stonden wij nog met 25 graden Celsius in een zonovergoten werkput in Park Lingezegen. In het kader van de Nationale Archeologiedagen verzorgden wij namelijk samen met Park Lingezegen en ADC ArcheoProjecten een speciale opgraving voor het publiek. Speciaal, omdat het publiek niet mee mocht graven bij een onderzoek dat reeds liep in het kader van een wettelijke verplichting, maar omdat speciaal voor hen voor deze ene dag een werkput was aangelegd.
De werkput was gelegen naast een sloot langs de A325 waar eerder, voor de verbreding van deze sloot, al archeologisch onderzoek was uitgevoerd en waarvan Lourens van der Feijst van ADC ArcheoProjecten vermoedde dat we een grote kans zouden hebben op het vinden van sporen en vondsten. De archeologen voor één dag betraden als eerste het loopvlak uit ver vervlogen tijden. Dat geïnteresseerden dit een mooi vooruitzicht vonden, merkten we al tijdens de vooraanmeldingen, omdat het toch behoorlijk storm liep. In totaal hadden we plek voor zo’n 80 mensen, die verdeeld werden over vier tijdssloten. Hierin mochten de deelnemers, jong en oud, twee uur lang zelf de handen uit de mouwen steken en voor een dag ervaren hoe het is om archeoloog te zijn en te leren hoe zo’n proces er nou daadwerkelijk aan toe gaat.
Van heinde en verre
De eerste groep enthousiastelingen verzamelde zich al rond 8 uur in de ochtend rond de tent en stond te popelen om te beginnen. Anders dan we bij het bedenken van de publieksopgraving hadden verwacht, waren de mensen afkomstig uit het gehele land. Vanuit Hillegom en Oosterhout tot Nederhorst den Berg en Elst stroomde men toe. In de tent verzorgden de fantastische vrijwilligers van ArcheoHotspot Arnhem ondertussen een interactieve scherven-plaksessie, beantwoorden zij vele vragen en legden ze van alles uit. Ook door het park fietsende recreanten maakten hier dankbaar gebruik van, want we trokken gedurende de dag aanzienlijk meer mensen dan enkel de geregistreerde deelnemers! Voor de kleintjes hadden we daarnaast een ‘archeozandbak’ gemaakt, waarbij zij met kleine gekleurde schepjes ook op zoek konden naar eigen archeologische vondsten.
Graven, graven en nog eens graven
Dat de mensen stonden te popelen om aan de slag te gaan, merkten wij goed bij de eerste groep. Na de uitleg van Lourens en Harry werd de vraag gesteld wie er zou willen beginnen met de vlaktekening (een tekening op schaal waarbij de aanwezige grondsporen op de juiste locatie worden ingetekend). Hier bleken echter geen vrijwilligers voor te zijn… maar faalangst bleek niet de reden: “We willen GRAVEN!”, was wat wij hoorden. Even schakelen – de dag vormde ook een leerschool voor onszelf – maar gelukkig had Lourens de werkput de dag ervoor al digitaal ingemeten, dus we konden gelijk aan de slag met het graven. We hielden even ons hart vast voor de 20 enthousiastelingen die nu de put zouden bestormen, maar zonder een startsein te hoeven geven klom iedereen in de put en ging men zeer rustig aan de slag.
We hadden al wel wat sporen in het vlak aangekrast, maar met zeer enthousiast scheppende deelnemers in het vooruitzicht waren we toch wel bang al voor de lunch door de sporen heen te zijn. Gelukkig bleek dat uiteindelijk erg mee te vallen, want men moest zich erg hard inzetten! Door de droogte was de klei namelijk kneiterhard geworden... Maar het geduld en de inspanning werd beloond: al snel kwamen de eerste vondsten tevoorschijn. Men vond vooral handgevormd aardewerk uit de IJzertijd en Romeinse Tijd, maar daarnaast kwamen er ook wat botfragmenten tevoorschijn. Hierbij hadden we vooral geluk in de profielwand, waar het oude loopniveau over de gehele lengte de ene na de andere vondst opleverde – en daarmee ook de ene na de andere vraag van trotse vinders.
De (spier)ballen gaan rollen
Het proces bij de eerste groep bood ons een mooie pilot voor de volgende groepen, waar we na de uitleg meteen begonnen met graven. De spoortjes werden netjes ‘gecoupeerd’ (waarbij een soort dwarsdoorsnede wordt gemaakt van een spoor), getekend, gefotografeerd en konden uiteindelijk volledig worden opgegraven. De beste uitlegtechniek bleek hierbij het principe van een kaasschaaf, waarbij je dunne plakjes grond wegschept. Bij de profielwand ging men wellicht iets minder archeologisch verantwoord te werk: hier werd af en toe, op creatieve manieren, flink op de wand ingehakt. Zoals gezegd was dat echter zeker niet onbegrijpelijk, want je moest echt over super-spierballen beschikken om door de keiharde klei heen te komen. Een beetje creativiteit was hierbij wel op zijn plaats!
Dressed for the occasion
Ook de erfgoedwethouder van de gemeente Overbetuwe, Dimitri Horsthuis-Tangelder, kwam in de middag een kijkje nemen. Nadat wij hem het één en ander hadden uitgelegd, wilde een enthousiaste Dimitri graag zelf aan de slag met de schop om op zoek te gaan naar vondsten. Toen een van zijn medegravers hem vroeg waarom hij zo netjes gekleed was, hield Dimitri wijselijk zijn mond en ging hij incognito verder op vondstenjacht. Een tafereel waar Harry en ik erg van hebben genoten! De kleine archeoloog in spé, die in de foto hieronder het profiel te lijf gaat, doet dat dan ook onder toeziend oog van de wethouder.
Een mooie vondst
Als klap op de vuurpijl leverde een vondstrijke kuil aan het einde van de werkput de vondst van de dag. Hier werd namelijk het fragment van een glazen armband gevonden. Het fragment was gemaakt van blauw glas, met daarop aangebracht een golvende strip van goudgele glaspasta. Deze armbanden worden toegeschreven aan de La Tène-periode en kunnen gedateerd worden in de Late IJzertijd (250 tot 12 voor Christus). Hierover in het kader van het Europees Jaar van het Cultureel Erfgoed morgen meer.
U heeft ongetwijfeld begrepen dat wij terugkijken op zeer geslaagde Nationale Archeologiedagen. We kregen tijdens de publieksopgraving een aantal keer de vraag of we dit volgend jaar niet weer zouden kunnen doen. Wel, wat ons betreft zien we iedereen volgend jaar weer in het veld! Maar eerst zorgt ADC ArcheoProjecten voor de officiële uitwerking van deze opgraving, waarbij de bezoekers ook op de hoogte zullen worden gehouden van de uitkomsten – en onze lezers ook. Kortom, wordt vervolgd…
Voor meer foto’s van de dag verwijzen we graag door naar de website van Park Lingezegen, waar onze zonnige dag in het veld volledig geportretteerd is door Ivo Hutten!
