Vandaag bestaat Rubicon Erfgoed alweer 3 jaar en we genieten nog steeds iedere dag met volle teugen van het ondernemerschap!
Onderweg
Wij zijn dus alweer 3 jaar onderweg, onderweg voor werk. Onderweg zijn betekent vaak lunch meenemen; in een broodtrommeltje, plastic zakje of, zoals je tegenwoordig steeds vaker ziet, in een duurzaam en wasbaar doekje waar je je boterhammetjes in kunt vouwen (zo gaan wij tegenwoordig vaak op pad). Al was de broodtrommel jarenlang gemeengoed, toch zijn meer en meer mensen er van overtuigd dat brood niet goed voor je is. Dus zoeken zij het meer in groene sapjes, of lekkere salades met exotische ingrediënten, zoals quinoa (waar ethische bezwaren tegen gemaakt worden en de uitspraak staat ook al ter discussie…), maar dat is niet het onderwerp voor vandaag. Discussies over eten, de herkomst en het milieu zijn ons inziens goed – wij eten niet voor niets veganistisch – want ze geven ons vooral inzichten over opvattingen en overtuigingen rondom eten..
We hebben, nu of vroeger, allemaal vast wel eens een boterhammetje met pindakaas, hagelslag of pindakaas én hagelslag meegenomen naar het werk. Zo staan we als Nederlanders althans wel bekend. De Fransen doen dat bijvoorbeeld weer heel anders; zij gaan vaak ergens tussen de middag eten en zo’n lunch is vaak niet even snel een boterhammetje achter de laptop, maar wordt veel vaker met collega’s genuttigd aan tafel, bestaande uit een volledige maaltijd met vaak zelfs een lekker glaasje wijn erbij. Maar hoe ging het er vroeger eigenlijk aan toe als je richting je werk vertrok?
Het middagmaal centraal
Waar de lunch nu vaak een lichtere maaltijd is en het diner de zwaardere avondmaaltijd, was dit in het verleden niet het geval. Om bijvoorbeeld het land te kunnen bewerken moest er tussen de middag flink worden gegeten. Dit kon zowel warm als koud eten zijn. Men noemde deze maaltijd toen nog geen lunch, maar had het eerder over middagmaal. Toen de industriële revolutie de wereld veranderde in de 18e en 19e eeuw, veranderde ons eetpatroon mee. De toenemende industrialisatie, die ertoe leidde dat veel mensen in fabrieken gingen werken, zorgde ervoor dat er geen tijd meer was om tussen de middag uitgebreid te eten. Je zou dan ook kunnen zeggen dat we in deze periode ons huidige eetpatroon zien ontstaan. Zo verschoof het zwaardere middagmaaltijd door naar de avondmaaltijd. Het woord lunch, als alternatieve naam voor middagmaal, was aanvankelijk een tussenmaaltijd (of, zo je wilt, tussendoortje) tussen de grotere maaltijden door en betekent oorspronkelijk waarschijnlijk iets als ‘homp’. Te denken valt dan aan een homp brood of kaas dat je snel even tussendoor kon eten.
In de Middeleeuwen vormde het middagmaal de belangrijkste maaltijd van de dag. Voor de gewone arbeider bestond deze maaltijd vaak uit een stoofpot, brood met roomboter en licht alcoholisch bier. De stoofpotten bestonden uit groenten die het goed doen op de Hollandse bodem, zoals kool, raap, ui, prei en pastinaak. Soms werd de maaltijd met wat vis aangevuld. De meeste arbeiders konden zich echter geen vlees veroorloven, dit was meer iets voor de rijken.
Van generatie op generatie
Bovenstaande prent door George Walker, gemaakt in 1814, toont ons drie generaties vrouwen. We zien hier een tafereel dat ons de overgang laat zien van de huisnijverheid naar de industriële revolutie. De vrouw op de voorgrond staat achter een spinnewiel, waar zij wol tot draad spint. Op de achtergrond staat een klein meisje, mogelijk haar dochter, in de stoofpot te roeren. En naast haar zit een oude vrouw, mogelijk de oma, die ook bezig is met spinnen, maar zij gebruikt nog het ‘ouderwetse’ hand-weefgetouw. De drie vrouwen konden, in tegenstelling tot de vrouw in de volgende afbeelding, gemakkelijk het werk neerleggen om hun stoofpot als middagmaal te nuttigen. De vrouw in de onderstaande afbeelding zal daar niet de tijd voor hebben gekregen, lijkt het. Zij moest waarschijnlijk zo hard doorwerken in de weeffabriek dat haar mouw per ongeluk tussen het weefgetouw terecht kwam. Een lange lunchpauze zal er die dag niet bij zijn geweest…
Tijd voor taart
Wij hopen dat je wel jezelf op onze 3 jarige verjaardag even de tijd gunt om even lekker te lunchen. Neem vooral waar je zin in hebt! Een taartje mag zeker!